Zakaz fotografowania – czy zawsze możemy fotografować? W tym wpisie postaram się przybliżyć tematykę fotografowania w różnych sytuacjach.
Każdy z nas wykonuje zdjęcia czy to na własne potrzeby czy inne np. komercyjne. Należy rozdzielić czynność fotografowania od publikowania – to są dwie różne kwestie. Autor zdjęcia nie musi być potem publikującym, może to uczynić zupełnie inny podmiot. Z zasady fotografowanie jest dozwolone, ale…..należy każdą sytuacje rozpatrywać indywidualnie. Brać należy pod uwagę między innymi: kogo, co fotografujemy, w jakiej sytuacji, w jakim celu. Przy ocenie takich sytuacji brać pod uwagę: możemy zwyczaj czy obowiązujące zasady współżycia społecznego czy aktualne regulacje prawne.
Zasadą, którą przestrzegają autorzy zdjęć jest uzyskanie zgody na publikację zdjęć (w różnej formie- polecam formę pisemną) , osoby fizycznej czy obiektu prywatnego.
Wykonywanie zdjeć budynków, miejsc wprowadziły ostatnie zmiany. Przepisy w tym zakresie wprowadza Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, której celem jest walka ze szpiegostwem. Autorzy ustawy wskazują, że jest to konieczne, by „dostosować przepisy do realiów i zagrożeń oraz usprawnić zwalczanie tego zjawiska”.
Do Ustawy o obronie Ojczyzny dodany został art. 616a 1 zakazujący, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu lub wizerunku:
- obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa,
- obiektów infrastruktury krytycznej, jeżeli zostały oznaczone znakiem graficznym wyrażającym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania”;
osób lub ruchomości znajdujących się w tych obiektach.
Obiekty objęte zakazem oznacza się znakiem zakazu fotografowania w sposób i w miejscach zapewniających widoczność tych znaków dla osób postronnych. Oznaczenia obiektu dokonuje podmiot zarządzający obiektem. Obiekty szczególnie chronione wpisane są do wykazu prowadzonego przez Ministerstwo Obrony Narodowej, w rozporządzeniu z dnia 21 kwietnia 2022 r. w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony określa rozdział 2:
2. Rodzajami obiektów, które Rada Ministrów uznaje za szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, są:
1) obiekty, w których produkuje się, remontuje i magazynuje uzbrojenie, sprzęt wojskowy oraz środki bojowe, a także obiekty, w których są prowadzone prace naukowo-badawcze lub konstruktorskie w zakresie produkcji na potrzeby bezpieczeństwa lub obronności państwa;
2) magazyny, w których są przechowywane rezerwy strategiczne; magazyny ropy naftowej i paliw o pojemności powyżej 100 tys. m3, w których są przechowywane zapasy interwencyjne; magazyny, w których są przechowywane zapasy obowiązkowe gazu ziemnego; kluczowe elementy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej, paliw i gazu ziemnego oraz instalacje skroplonego gazu ziemnego, a także dyspozycje mocy, stacje elektroenergetyczne o strategicznym znaczeniu dla krajowego systemu elektroenergetycznego;
3) obiekty stanowiące siedzibę urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej oraz obiekty jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych;
4) mosty, wiadukty i tunele, które znajdują się w ciągu dróg o znaczeniu obronnym;
5) mosty, wiadukty i tunele, które znajdują się w ciągu linii kolejowych o znaczeniu obronnym;
6) centrum zarządzania ruchem lotniczym oraz obiekty niezbędne do realizacji zadań w zakresie zapewniania służb żeglugi powietrznej, a także lotniska wyznaczone do startów i lądowań statków powietrznych w ruchu międzynarodowym, zgodnie z art. 73 ust 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2020 r. poz. 1970, z 2021 r. poz. 784, 847 i 1898 oraz z 2022 r. poz. 655);
7) porty morskie o znaczeniu obronnym;
8) śródlądowe przeprawy wodne o znaczeniu obronnym;
9) obiekty infrastruktury łączności, w tym obiekty operatorów pocztowych i przedsiębiorców telekomunikacyjnych, przeznaczone do realizacji zadań na rzecz bezpieczeństwa lub obronności państwa;
10) centralny ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej;
11) zapory wodne i inne urządzenia hydrotechniczne, których awaria może spowodować zatopienie terenów o powierzchni powyżej 500 km2 albo obszaru o mniejszej powierzchni, na którym znajdują się obiekty uznane za szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa;
12) obiekty jednostek organizacyjnych Agencji Wywiadu;
13) obiekty Narodowego Banku Polskiego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego;
14) obiekty Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. oraz Mennicy Polskiej S.A.;
15) obiekty, w których wytwarza się, przetwarza, stosuje lub przechowuje materiały jądrowe oraz średnioaktywne lub wysokoaktywne odpady lub źródła promieniotwórcze;
16) obiekty organów i jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub przez niego nadzorowanych;
17) obiekty jednostek organizacyjnych Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
18) obiekty jednostek organizacyjnych Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
19) obiekty jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych;
20) obiekty mające bezpośredni związek z wydobywaniem: gazu ziemnego, ropy naftowej, węgla brunatnego i kamiennego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, rud pierwiastków rzadkich oraz pierwiastków promieniotwórczych, piasków formierskich i szklarskich oraz ziemi krzemionkowej;
21) obiekty, w których wytwarza się, przetwarza, stosuje lub przechowuje materiały stwarzające szczególne zagrożenie wybuchowe lub pożarowe;
22) obiekty, w których prowadzi się działalność z wykorzystaniem toksycznych związków chemicznych i ich prekursorów, a także środków biologicznych, mikrobiologicznych, mikroorganizmów, toksyn i innych substancji wywołujących choroby u ludzi lub zwierząt – zlokalizowane w miejscowościach powyżej 20 tys. mieszkańców;
23) elektrownie i elektrociepłownie zawodowe, z wyjątkiem elektrowni jądrowych, których produkcja energii jest przekazywana do wspólnej sieci elektroenergetycznej lub stacje elektroenergetyczne należące do operatorów systemów dystrybucyjnych;
24) inne obiekty będące we właściwości organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, instytucji państwowych oraz przedsiębiorców lub innych jednostek organizacyjnych, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie w znacznych rozmiarach dla życia i zdrowia ludzi, dziedzictwa narodowego, środowiska albo spowodować poważne straty materialne lub zakłócić funkcjonowanie państwa.
Obiekty, o których mowa w § 2:
1) pkt 1-15, zalicza się do kategorii I;
2) pkt 16-24, zalicza się do kategorii II.
Widać więc, że już nawet w zakresie określenia obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, jest to definicja bardzo szeroka. Ustawa z kolei pozwala rozszerzyć zakaz na jeszcze inne budynki – tych nie trzeba nawet wpisywać do jakiegokolwiek rejestru.
Według art. 616a o oznaczeniu obiektu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, znakiem zakazu fotografowania decyduje organ właściwy w zakresie ochrony tego obiektu, uwzględniając zagrożenia dla bezpieczeństwa obiektu.
Sankcje za złamanie zakazu
Złamanie zakazu jest wykroczeniem – według art. 683a osoba, która bez zezwolenia fotografuje, filmuje lub utrwala w inny sposób obraz obiektu oznaczonego znakiem zakazu fotografowania, albo wizerunek osoby lub ruchomości znajdującej się w takim obiekcie, podlega karze aresztu albo grzywny.
Dodatkowo nastąpi przepadek przedmiotów, którymi wykonano zdjęcie (według przepisu nie musi być on nawet własnością sprawcy).